ความจริงของตำนาน ฟีนิกซ์ (Phoenix) ราชานกแห่งความอมตะ ที่เป็นตัวแทนของการฟื้นคืนชีพ ซึ่งโดดเด่นด้วยขนสีแดงเพลิง และการเผาไหม้ตัวเอง ส่วนข้อมูลที่น่ารู้อื่นๆ ตามเราไปศึกษาพร้อมกันด้านล่าง
ทำความรู้จักนก ฟีนิกซ์ จากที่มาของชื่อ
ฟีนิกซ์ เป็นการผสมคำของ 3 ภาษา ทั้งอังกฤษ ละติน และฝรั่งเศส โดยยืมคำมาจาก phoenīx ซึ่งยืมมาจากภาษากรีกอีกที (φοῖνιξ) และได้รับการยืนยันครั้งแรก มาเป็นการผสม 3 คำ ได้แก่ po-ni-ke ซึ่งอาจหมายถึง กริฟฟิน นอกจากนี้ นกดังกล่าวยังอาจหมายถึง นกฟินิเชียน หรือ นกสีแดงอมม่วง [1]
ประวัติศาสตร์ ฟีนิกซ์ แท้จริงแล้วมาจากไหน
ชาวกรีกส่วนใหญ่ เชื่อว่านกตัวนี้มาจากอียิปต์ ส่วนนักวิชาการยุคใหม่ ไม่แน่ใจว่ามาจากไหน แต่มีข้อมูลเชื่อมโยง ระหว่างนกไฟกับนกเบนู ซึ่งทั้ง 2 ตัวเกี่ยวข้องกับ ลัทธิบูชาเทพในเฮลิโอโปลิส โดยเกิดจากธรรมชาติ และเป็นสัญลักษณ์แห่งการเกิด สร้างสรรค์ หรือเวลา
มีบันทึกไม่กี่ฉบับ ว่าเคยพบเห็นนกไฟ โดยในหนังสือของพลินีผู้อาวุโส บรรยายว่ามันปรากฏตัวในปี 96 ก่อนคริสตกาล หรือ 36 CE จากนั้นถูกนำไปยังกรุงโรม เมื่อยุคของจักรพรรดิคลอดิอัส ส่วนนักประวัติศาสตร์ชาวโรมัน อ้างว่าพบนกดังกล่าวเมื่อปี ค.ศ. 34 [2]
ซึ่งอายุโดยทั่วไปของนกไฟ คือราวๆ 500 ปี แต่มีข้อมูลว่ามันอายุ 1,461 ปี ส่วนแหล่งอื่นระบุว่า มันมีอายุตั้งแต่ 540, 654, 1,000 ถึง 7,006 ปี และบทกวีของเฮเซียด เขียนว่านกนี้มีอายุ 972 ปีของอายุขัยมนุษย์
ลักษณะของ ฟีนิกซ์ พรรณนาไว้ว่ายังไง
นกเปลวไฟมีลักษณะภายนอกที่ชัดเจน โดยทั่วไปพรรณนาไว้ว่า
- เป็นนกตัวใหญ่ บางครั้งมีขนาดเทียบเท่ากับนกอินทรี หรือนกยูง
- มีขนสีสด มักเป็นเฉดสีแดง ส้ม หรือทอง บางตำนานกล่าวว่า มันเรืองแสงได้ด้วย
- มีหางยาวสรวย ลากตามหลังลงไปเหมือนดาวหาง หัวมีหงอนราวกับอัญมณี
- แววตาประกายเข้มข้น มีความร้อนแรง แหลมคม ตาสีน้ำเงินแซฟไฟร์
- จะงอยปากแหลมโค้ง อาจเป็นสีทองหรือเงิน ปีกยักษ์ใหญ่ บินได้สูง สามารถสร้างลมกระโชก หรือพายุได้ด้วย
วัฏจักรชีวิต ฟีนิกซ์ ตายแล้วเกิดใหม่เกือบพันปี
ตำนานเล่าว่า มันบินจากสวรรค์ลงสู่โลกมนุษย์ แล้วเดินทางมาถึงฟินิเซีย จากนั้นมันถูกเผาไหม้ เหลือเพียงตัวหนอนเล็กๆ ก่อนที่ 3 วันต่อมา ตัวใหม่จะฟื้นขึ้นมาเถ้าถ่าน ที่เชื่อว่าเปลี่ยนจากหนอน จากนั้นมันจะนำเถ้าที่เหลือ ไปไว้ยังเฮลิโอโปลิส แล้วค่อยกลับขึ้นไปสู่สวรรค์ วนเวียนจนกว่าจะสิ้นอายุขัย
ความเชื่อ ฟีนิกซ์ กับ 8 ตำนานเทพเจ้า
- เทพเจ้ากรีก : เป็นความเชื่อที่ได้ยินมากสุด เล่าถึงความสง่างาม แล้วเกิดใหม่จากเถ้ากระดูก
- เทพเจ้าอียิปต์ : เรียกว่าเบนนู เกิดใหม่ทุกๆ 500 ปี เป็นสัญลักษณ์ของเทพเจ้าโอซิริส
- เทพเจ้าฮินดู : เชื่อมโยงกับความเชื่อของ พญาครุฑ เป็นพาหะของพระวิษณุ หน้าตาคล้ายนกอินทรี
- เทพเจ้าญี่ปุ่น : ชื่อว่าโฮโอ อาศัยบนสวรรค์ ลงสู่โลกเมื่อถือกำเนิด ผู้ปกครองที่มีคุณธรรม
- เทพเจ้ายิว : เรียกว่ามิลคัม เล่าว่ามันเป็นสัตว์เพียงตัวเดียว ที่ไม่กินผลไม้ในสวนอีเดน พระเจ้าจึงทำให้ทูตแห่งความตายแตะต้องไม่ได้
- ตำนานพื้นเมืองอเมริกัน : มีชื่อว่าธันเดอร์เบิร์ด ในนิทานปรัมปราอเมริกา เชื่อว่ามันเป็นนกคุ้มครองจากปีศาจ หรืองูร้าย
- ตำนานสลาฟ : มีชื่อว่าไฟร์เบิร์ด นกที่มีร่างกายเป็นไฟ จะกลับมาเกิดใหม่ทุกฤดูใบไม้ผลิ
- ตำนานจีน : ชื่อว่าเฟิงหวง เป็นสัตว์ผสมหลายสายพันธุ์ ไม่ว่าจะเป็น จะงอยไก่, ใบหน้านก, หน้าอกเป็นห่าน, คอเป็นงู, หลังเป็นเต่า และมีหางเหมือนปลา
ที่มา: The Facts And Myths Behind The Immortal Phoenix-Bird [3]
ความหมาย ฟีนิกซ์ ในเชิงสัญลักษณ์
แนวคิดเกี่ยวกับนกอมตะ มีการตีความหลายหลายอย่าง ทั้งในสมัยโบราณ จนมาถึงยุคปัจจุบัน ซึ่งข้อมูลที่เห็นกันบ่อยๆ ยกตัวอย่างเช่น
- ดวงอาทิตย์ : พวกมันมักถูกพูดถึง เกี่ยวกับพระอาทิตย์ ทั้งการดำเนินชีวิต และรูปลักษณ์ที่ปรากฏ
- พลังการรักษา : ตำนานเพิ่มเติมกล่าวว่า น้ำตาของมันรักษาคนได้ บางคนเสนอว่า ควรนำมันมาเป็นสัญลักษณ์แห่งการแพทย์ ในประเทศอิหร่าน
- จุดเริ่มต้น : เมื่อเกิดใหม่ จะมีความสดชื่น อ่อนเยาว์ จึงสอดคล้องกับการเริ่มใหม่ คิดเชิงบวก หรือความคาดหวัง
- ความแข็งแกร่ง : วลีฮิตที่ใช้ในปัจจุบันว่า “rise like a phoenix” สื่อถึงการเอาชนะ และทรงพลังกว่าเดิม
- ความตาย / เกิดใหม่ : การตีความนี้นำมาใช้ครั้งแรก โดยคริสเตียนยุคแรก เพื่อใช้เป็นสัญลักษณ์ความตาย และเกิดใหม่ของพระเยซู ทำให้หลุมศพสมัยก่อน จะมีรูปนกอมตะอยู่ด้วย
ที่มา: Symbolic Meaning of the Phoenix [4]
สรุป ฟีนิกซ์
ฟีนิกซ์ ราชาวิหคแห่งการคืนชีพ โดดเด่นด้วยขนสีแดงเพลิง และมักมาพร้อมกับเปลวไฟ ซึ่งหลายคนอาจจะจดจำได้จาก ภาพยนตร์เรื่อง แฮร์รี่พอตเตอร์กับภาคีนกฟีนิกซ์ (2003) โดยคนยุคใหม่ มักใช้มันเป็นตัวแทนของการปลุกใจ หรือฮึดสู้
อ้างอิง
[1] Wikipedia. (October 8, 2024). Etymology. Retrieved from en.wikipedia
[2] Mythopedia. (March 24, 2023). History. Retrieved from mythopedia
[3] Mysterious Facts. ( March 1, 2024). The Facts And Myths Behind The Immortal Phoenix-Bird. Retrieved from mysteriousfacts
[4] Symbolsage. (June 28, 2023). Symbolic Meaning of the Phoenix. Retrieved from symbolsage
