บราซิลเลียนยิวยิตสู (Brazilian jiu-jitsu) หรือกีฬา BJJ หนึ่งในศาสตร์การต่อสู้แดนซิมบ้า ที่เด่นในเรื่องการจับล็อกบนพื้น เปรียบเสมือนนำกีฬายูโด + มวยปล้ำ ซึ่งในปัจจุบัน ถือว่าเป็นพื้นฐาน สำหรับฝึกมวย MMA โดยมีอะไรน่าสนใจบ้าง เราจะพาไปรู้จัก
ทำความรู้จัก บราซิลเลียนยิวยิตสู คืออะไร
บราซิลเลียนยิวยิตสู (BJJ) คือกีฬาต่อสู้-ป้องกันตัว ที่สู้กันบนพื้น มีหลักการได้แก่การจับล็อก หรือทำ Submission จากเทคนิคต่างๆ เช่น รัดคอ, หักข้อต่อ เพื่อให้คู่แข่งยอมแพ้ ซึ่งต่างจากศิลปะป้องกันตัว คาโปเอร่า (Capoeira) อีกหนึ่งแขนงของบราซิล ที่เน้นป้องกันตัวด้วยการเคลื่อนไหว
และชุดที่ใส่โดยทั่วไป เรียกว่า Gi ได้รับอิทธิพลมาจาก Judo หรือยูโด เป็นชุดกิโมโนหลายสี และแบ่งระดับชั้น ตามเข็ดขัดสีต่างๆ รวมถึงเกณฑ์น้ำหนัก ส่วนชุดอีกหนึ่งแบบ คือ No-Gi เป็นการแต่งตัวแบบไหนก็ได้ และอาจเพิ่มกฎใหม่เข้ามา
ไทม์ไลน์ประวัติ บราซิลเลียนยิวยิตสู เป็นมายังไง
มีข้อมูลไม่แน่ชัดว่า บราซิลเลียนยิวยิตสู มาจากไหน แต่องค์ประกอบต่างๆ บ่งชี้มาอาจมาจากหลายสถานที่ ไม่ว่าจะเป็น กรีก, อินเดีย, จีน, กรุงโรม แม้กระทั่งชนพื้นเมืองอเมริกา แต่อาจว่ามีไทม์ไลน์ประวัติศาสตร์ ดังต่อไปนี้
ค.ศ. 1700 / 1882 ยิวยิตสูในประเทศญี่ปุ่น
- ในประเทศญี่ปุ่น คำว่ายิวยิตสู / จิวยิตสู / จูจิตสู ถูกคิดขึ้นในศตวรรษที่ 17 ก่อนคริสตกาล ซึ่งพัฒนาขึ้นในกลุ่มนักซามูไร กระทั่งหมดยุคศักดินา ศตวรรษที่ 19 จูจิตสูถูกใช้ในการปฏิวัติ แต่หลายปีต่อมา 1882 จิโกโร คาโนะ สมาชิกกระทรวงวัฒนธรรม มีส่วนสำคัญในการคืนชีพจูจิตสู
ค.ศ. 1914 จิวยิตสูในประเทศบราซิล
- Maeda แชมป์และลูกศิษย์ของ จิโกโร คาโนะ เดินทางไปเยือนตอนเหนือบราซิล และสาธิตถึงทักษะการต่อสู้ ทำให้ได้รู้จักกับ Carlos Gracie เด็กหนุ่มอายุ 14 ปี พร้อมแนะนำจิวยิตสูให้รู้จัก และเมื่อคาร์ลอสอายุ 20 ปี เขาเดินทางไปยังเมืองหลวง เพื่อทำอาชีพครูสอนศิลปะการต่อสู้
ค.ศ. 1925 โรงเรียนแห่งแรกและตระกูลเกรซี่
- โรงเรียนสอนยิวยิตสูในบราซิล แห่งแรกก่อตั้งเมื่อปี 1925 ที่เมืองรีโอเดจาเนโร โดยคาร์ลอสและครอบครัว เช่น ออสวัลโด, กาสเตา, จอร์จ โดยเฉพาะเฮลิโอ เป็นบุคคลสำคัญ ต่อการเติบโตของยิวยิตสูในบราซิลช่วงครึ่งศตวรรษที่ 20
ค.ศ. 1993 ยุคแห่งการปฏิวัติกีฬา BJJ
- ถึงแม้จิวยิตสูจะพัฒนาต่อเนื่อง แต่มีศิลปะต่อสู้แขนงอื่น เช่น เทควันโด คาราเต้ และยูโด ได้รับความนิยมมากกว่า กระทั่งโรเรียนเกรซี่ เอาชนะคู่ต่อสู้ได้ในรายการ Ultimate Fighting Championship (UFC) ทำให้ชาวบราซิล หันมาโฟกัสจิวยิตสูมากขึ้น
ที่มา: History of Brazilian Jiu-Jitsu [1]
สหพันธ์ บราซิลเลียนยิวยิตสู และรายการแข่งขัน
บราซิลเลียนยิวยิตสู มีหลายสหพันธ์ที่จดทะเบียน แห่งแรกคือ Jiu-Jitsu Federation of Guanabara องค์กรระดับภาคของเมืองรีโอเดจาเนโร ส่วนอื่นๆ ที่มีชื่อเสียง เช่น Sport Jiu Jitsu International Federation ซึ่งเป้าหมายเสนอให้ยิวยิตสู เป็นกีฬาในโอลิมปิกเกมส์
นอกจากนี้ยังมี International Brazilian Jiu-Jitsu Federation (IBJJF) ที่เป็นผู้จัดหลายทัวร์นาเมนต์ ไม่ว่าจะเป็น แพนอเมริกา, ยูโรเปียน แชมเปียนชิพ หรือชิงแชมป์โลก และองค์กร JJGF ที่ก่อตั้งโดยลูกหลานตระกูลเกรซี่ ซึ่งมีหลักสูตรมหาลัยให้ความรู้ สามารถอ่านรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ Gracie University
ระดับสายของ บราซิลเลียนยิวยิตสู
ระบบการจัดอันดับของ บราซิลเลียน-ยิวยิตสู เหมือนกับศิลปะการต่อสู้จากญี่ปุ่น และเกาหลีใต้ คือแบ่งชนชั้นจากต่ำไปสูง เริ่มตั้งแต่รุ่นจูเนียร์ อายุไม่เกิน 16 ปี สีขาว, เทา, เหลือง, ส้ม และเขียว ต่อมาคือรุ่นอายุ 16 ปีขึ้นไป สีขาว, ฟ้า, ม่วง และน้ำตาล
สุดท้ายคืออายุมากกว่า 19 ปีขึ้นไป สีดำ, ดำ-แดง, แดง-ขาว และแดง ซึ่งเข็มขัดแต่ละสาย จะมีแถบดำตรงส่วนปลาย เพื่อบอกระดับชั้น และในแต่ละชั้น ต้องใช้เวลาฝึกไม่น้อยกว่า 2 ปี ถึงจะเลื่อนระดับได้ และใช้เวลาไม่ต่ำกว่า 8 ปี ถึงจะขึ้นสู่สายดำ [2] ส่วนกติกาแข่งขัน มีดังนี้
2 กฎการแข่งขัน บราซิลเลียนยิวยิตสู สากล
กฎการแข่งของ IBJJF
- ส่วนใหญ่ใช้ในทัวร์นาเมนต์ทางการชุด Gi ซึ่งมีความปลอดภัยสูงสุด โดยมีกฎต่างกันตามสายและอายุ
- สายสีขาวแข่ง 5 นาที, สายน้ำเงินแข่ง 6 นาที, สายม่วงแข่ง 7 นาที, สายน้ำตาลแข่ง 8 นาที และสายดำแข่ง 10 นาที
- ชั่งน้ำหนักพร้อมชุด และต้องใส่เครื่องแบบสีขาว ดำ หรือน้ำเงิน (น้ำหนักอาจเพิ่มขึ้น 1-2 กิโลกรัม
- ได้รับคะแนน 2 แต้ม จากการล้มคู่ต่อสู้, ขว้าง, คุกเข่าด้วยท่าคว่ำหน้า / 3 แต้มจากการหลบการ์ด / 4 แต้มสำหรับท่าขึ้นคร่อม
- จะได้คะแนนเมื่อทำให้คู่แข่ง อยู่ด้านล่างหรือล็อกไว้เกิน 3 วินาทีเท่านั้น
- ลบคะแนนและบทลงโทษ หากมีการสอดนิ้วเข้าไปในแขนเสื้อ หรือกางเกง และถ่วงเวลาแข่งขัน
กฎการแข่งของ ADCC
- การแข่งขันแบบ No-gi มีกฎเฉพาะตัว สามารถเข้าร่วมได้ด้วยการเชิญ ไม่ใช่ฐานะผู้เริ่มต้น
- ไม่ต้องสวมชุดกิโมโน อาจใส่กางเกงขาสั้น ชุดรัดรูป หรือเครื่องแต่งกายอื่นๆ
- จัดขึ้นทุก 2 ปี และมีการแข่งขันระดับภูมิภาค-ระดับทวีป เพื่อหาอันดับ 1 และ 2 ที่ดีที่สุด
- ระดับเริ่มต้นสายขาว, ระดับกลางสายน้ำเงิน-ม่วง, ระดับสูงสายน้ำตาล-ดำ
- รอบคัดเลือกแข่ง 6 นาที รอบชิงชนะเลิศแข่ง 8 นาที และอาจต่อเวลาพิเศษ 3-4 นาที
- ได้รับ 2 คะแนน เมื่อใช้เทคนิคขึ้นคร่อม, กวาดขา, เทคดาวน์, ฮาล์ฟการ์ด / 3 คะแนน ล็อกคอจากด้านหลัง / 4 คะแนน หากผ่านการ์ดหลัง, เทคดาวน์ หรือสวีป
- หากล้มลงด้วยท่ายืน และไม่ต่อสู้ต่อเป็นเวลา 3 นาที จะถูกหัก 1 แต้ม
ที่มา: Rules Of BJJ: A Competition Guide For Beginners [3]
เปรียบเทียบ บราซิลเลียนยิวยิตสู VS ยูโด
จุดเน้นหลัก
- ยูโด : โยน ทุ้ม และกดคู่แข่งลงกับพื้น
- ยิวยิตสู : ต่อสู้บนพื้นดิน และการขอยอมแพ้
ปรัชญา
- ยูโด : วิถีที่อ่อนโยน ใช้กำลังคู่แข่งป้องกันตนเอง
- ยิวยิตสู : ศิลปะแห่งการอ่อนโยน เน้นเทคนิคมากกว่าปะทะ
เทคนิค
- ยูโด : ทุ่ม กด ล็อกข้อต่อ (แขน) และรัดคอ
- ยิวยิตสู : ล็อกข้อต่อ (ขา-แขน) รัดคอ เทคนิคเล่นบนพื้นอื่นๆ
ชัยชนะ
- ยูโด : ได้คะแนนได้จากขว้าง กด ล็อกเป้า และชนะทันทีที่ทำอิปปง
- ยิวยิตสู : คะแนนจากตำแหน่ง หรือคู่ต่อสู้ขอยอมแพ้
การฝึกฝน
- ยูโด : เทคนิคการยืน และเคลื่อนตัวลงสู่พื้น
- ยิวยิตสู : เทคนิคบนพื้น เทคนิคยืนและล้มคู่แข่ง
แอคชันการป้องกันตัว
- ยูโด : ป้องกันตัวอย่างรวดเร็ว
- ยิวยิตสู : ต่อสู้ระยะประชิดและยาวนาน
ที่มา: Quick comparison [4]
สรุป บราซิลเลียนยิวยิตสู
บราซิลเลียนยิวยิตสู ศาสตร์การต่อสู้แห่งความอ่อนโยน ที่เน้นการป้องกันมากกว่าโจมตี ซึ่งพัฒนามาจากกีฬายูโดของญี่ปุ่น กระทั่งเข้าสู่บราซิลเมื่อปี 1914 โดยยังคงอิทธิพลบางอย่าง เช่น การแต่งกาย รวมถึงเทคนิคบางประการ เน้นการสู้บนพื้นดิน ล็อกเพื่อให้ชนะ ซึ่งปัจจุบันเป็น 1 ในศาสตร์ที่มีคนเล่นมากที่สุด
อ้างอิง
[1] 3Sixty. (2019-2024). กาโปเอรา (Capoeira) History of Brazilian Jiu-Jitsu. Retrieved from 360-bjj
[2] วิกิพีเดีย. (January 10, 2024). ระดับสายในบราซิลเลียนยิวยิตสู. Retrieved from th.wikipedia
[3] BJJ World. (2021-2024). Rules Of BJJ: A Competition Guide For Beginners. Retrieved from bjj-world
[4] Sports Boom. (April 15, 2024). Quick comparison. Retrieved from sportsboom
