ความจริงของตำนาน ไซเรน (Siren) สิ่งมีชีวิตคล้ายสตรี ขึ้นชื่อว่ามีเสียงไพเราะ ซึ่งปรากฏตัวในบทกวี “โอดิสซีย์” โดยเกี่ยวข้องกับกษัตริย์แห่งอิธารา และเป็นตัวแทนแห่งความเย้ายวนใจ ส่วนข้อมูลที่น่ารู้อื่นๆ ตามเราไปศึกษาต่อด้านล่าง
ทำความรู้จัก ไซเรน จากต้นกำเนิดของชื่อเรียก
ไซเรน มีต้นกำเนิดคำในภาษากรีก Seirḗn ซึ่งรากศัพท์ย้อนไปถึงยุคไมซีเนียน 1600-1050 ปีก่อนคริสตกาล แต่ตามคำอธิบายปัจจุบัน คำดังกล่าวเกี่ยวข้องกับ σειρά หมายถึง ผู้ดักจับ นอกจากนี้ ยังมีการเสนอชื่ออีกหลายความหมาย ไม่ว่าจะเป็น
- ภาษาอินโด-ยูโรเปียน ĝʰer แปลว่า เพลิดเพลินใจ
- ภาษาเซมิติก šyr แปลว่า เพลง
- ภาษาอูการิติก šyrm แปลว่า นักร้อง
ที่มา: Etymology [1]
ต้นกำเนิด ไซเรน จากนางสวรรค์สู่ปีศาจทะเล
การถือกำเนิดของสิ่งนี้ กล่าวว่ามีบิดาเป็นอเคโลอัส (Achelous) เทพแห่งแม่น้ำ ส่วนมารดาเป็นหนึ่งในเทพธิดาของเหล่ามิวส์ (Muses) อาจเป็นเทิร์ปซิคอเร หรือเมลพอมินี โดยเดิมทีมันมีฐานะเป็นนางอัปสร ก่อนจะมีเหตุให้กลายร่างเป็นครึ่งมนุษย์ ตามคำบอกเล่า เช่น
- มันทำหน้าที่รับใช้เพอร์เซโฟนี แล้ววันหนึ่ง เทพเจ้าฮาเดส จับตัวเทพีไป เทพธิดาจึงขอปีกจากพระเจ้า เพื่อตามหาเจ้านาย
- อีกตำนานบอกว่า พวกมันถูกสาปจากเทพีดิมีเทอร์ ให้มีหน้าตาขี้เหร่ เพื่อลงโทษที่ดูแลเพอร์เซโฟนีไม่ดี
- อีกเวอร์ชันหนึ่ง เล่าว่าเดิมทีมีเสียงไพเราะ แต่ถูกยุยงจากเทพีเฮร่า ทำให้ไปท้าทายเทพธิดามิวส์ และแพ้กลับมา พวกมิวส์จึงลงโทษด้วยการถอนขนปีก จากนั้นพวกมันจึงหนีไป
ที่มา: ตำนาน ที่มาของไซเรน, จากนางฟ้าสู่ปีศาจร้าย [2]
การตั้งชื่อ ไซเรน จากนักกวีแห่งประวัติศาสตร์กรีก
การตั้งชื่อให้กับเจ้าตัวนี้ ทั้งนักกวีจากยุคก่อน จนถึงนักเขียนรุ่นหลัง จากเอ่ยถึงพวกมันแตกต่างกัน ยกตัวอย่างเช่น
- ในบทกวีโอดีสซ์ของโฮเมอร์ บอกว่ามันมี 2 ตัว
- เฮเซียดตั้งชื่อพวกมันว่า เธลซิโนอี, โมลเป, อะกลาโอโฟนอส
- ชื่อเรียกในสารานุกรรมซูดา ได้แก่ เธลซิเปีย เพซิโนอี และลิเกีย
- ไฮจินัสนักเขียนชาวละติน บอกว่าพวกมันมี 4 ตัว คือ เทเลส, ไรดเน, โมลเป, เทลเซียเป
- นักปราชญ์ยูสตาธิอุส ระบุว่ามีสองชื่อ คือ อะกลาโอเฟมี และเทลซีเปีย
- บางคนระบุว่ามี 3 ตัว ได้แก่ เพซิโนอี, อะกลาโอเป, เทลเซียเปีย / อะกลาโอโนอี, อะกลาโอเฟม, เทลเซียเปีย / พาร์เธโนพี, ลิเกีย, ลิวโคเซีย
ที่มา: List of sirens [3]
ถิ่นอาศัยของ ไซเรน อยู่ที่ไหน
ตามที่โฮเมอร์เขียนไว้ siren อยู่สักแห่งทางตะวันตก ใกล้กับช่องแคบสกิลลา และคาริบดิส ส่วนข้อมูลอื่นระบุว่า มันอาศัยอยู่บนเกาะแอนเทโมเอซา อีกทั้งยังมีการสันนิษฐานที่คนเชื่อมากสุด คิดว่ามันอยู่ชายฝั่งคัมปาเนีย ใกล้กับแหลมเปโลรุม เกาะคาปรี
คำบรรยายหน้าตาของ ไซเรน พร้อมความสามารถ
คำบรรยายหน้าตาของสิ่งนี้ ความจริงมันไม่มีหางเหมือนปลา แต่รูปร่างละม้ายกับ ฮาร์ปี้ หรือนก มีปีก กรงเล็บ และหางคล้ายนกกระจอก แต่ปัจจุบัน ภาพลักษณ์ที่พบบ่อย คือมีหางเหมือนนางเงือก ผมยาว ผิวซีด
ซึ่งมีเสียงร้องที่สูงและใส ว่ากันว่า สะกดจิตทำให้คนคลั่งไคล้ ตกอยู่ในภวังค์ เช่นเดียวกับเรื่องเล่าของโฮเมอร์ แถมยังมีเครื่องดนตรีประจำกาย เช่น พิณ ขลุ่ย หรือปี่ นอกจากนี้ ยังมีข้อมูลอ้างว่า สิ่งนี้สามารถทำนายเรื่องอนาคตได้
ไขข้อสงสัย ไซเรน VS เงือก คือตัวเดียวกันหรือไม่?
หลายคนมักคิดว่า นางเงือกกับสัตว์ประหลาดเสียงไพเราะ เป็นเผ่าพันธุ์เดียวกัน แต่จากข้อมูลที่พบ ทั้งสองสปีชีส์นี้ แตกต่างกันพอสมควร โดยเฉพาะภายนอก เพราะนางเงือกจะมีใบหน้าเป็นคน ครึ่งร่างเป็นปลา ในขณะที่ siren ใบหน้าเป็นคน ครึ่งร่างเป็นนก ส่วนรายละเอียดเพิ่มเติม มีดังต่อไปนี้
- ตำนาน : ทั้งสองมาจากตำนานกรีกเหมือนกัน
- ผู้ให้กำเนิด : เงือก (นางไม้น้ำ - เทพเจ้าโพไซดอน) / สัตว์เสียงเพราะ (เทพแห่งแม่น้ำ - เทพธิดามิวส์)
- พลัง : เงือก (ใบหน้า กายเนื้อ มีทั้งชั่วและดี) / สัตว์เสียงเพราะ (เสียงสะกด มีความชั่วร้าย และอันตราย)
- ชื่อเสียง : เงือก (รู้จักจากการเป็นที่ดึงดูดผู้ชาย มีสองเพศ) / สัตว์เสียงเพราะ (รู้จักดีในกลุ่มนักเดินเรือ มีเฉพาะเพศเมีย)
- เพิ่มเติม : เงือก (ฆ่าตาย มีครอบครัว เป็นมิตร ปลอดภัยต่อสิ่งมีชีวิตอื่น) / สัตว์เสียงเพราะ (ฆ่าไม่ตาย โจมตีสัตว์อื่น ไม่มีครอบครัว เป็นอันตราย ไม่มีเหตุผล)
ที่มา: Siren vs Mermaid Comparison Table [4]
สรุป ไซเรน / Σειρήν
ไซเรน (Σειρήν) สัตว์ในตำนานสปีชีส์ซับซ้อน บ้างก็ว่าคล้ายนางเงือก บ้างก็บอกเหมือนกินรี แต่ที่ถูกกล่าวขานในทางเดียวกัน คือพวกมันเป็นภัยต่อนักเดินเรือ มีเสียงไพเราะอาบยาพิษ ล่อลวงให้คนหลงใหล ส่งผลให้วัฒนธรรมสมัยใหม่ มักถูกใช้เป็นสัญลักษณ์สำหรับผู้หญิง ที่มีเสน่ห์แต่อันตราย
อ้างอิง
[1] Mythopedia. (March 26, 2023). Etymology. Retrieved from mythopedia
[2] True ID. (May 26, 2022).ตำนาน ที่มาของไซเรน, จากนางฟ้าสู่ปีศาจร้าย. Retrieved from travel.trueid
[3] Wikipedia. (October 28, 2024). List of sirens. Retrieved from en.wikipedia
[4] Ancient Literature. (September 13, 2022). Siren vs Mermaid Comparison Table. Retrieved from ancient-literature
