โววีนัม (Vo-vi-nam) หรือภาษาเวียดนามว่า Việt Võ Đạo เป็นกีฬาศาสตร์การต่อสู้ ที่กำเนิดมาจาก ปรมาจารย์ชาวเวียดนาม ซึ่งผสมระหว่างการต่อสู้แบบจีน ญี่ปุ่น เกาหลี เวียดนาม และหลักการ 10 ข้อ โดยมีประวัติ และกติกายังไงบ้าง อ่านต่อด้านล่าง
ทำความรู้จัก โววีนัม มันคืออะไร
โววีนัม จัดอยู่ในกีฬา มวยอ่อนและมวยแข็ง ซึ่งเน้นการฝึกทั้งร่างกาย และการควบคุมจิตใจ โดยใช้กำลังต่อสู้กับฝ่ายตรงข้าม สามารถใช้ได้ทั้งมือ ศอก เตะ การรัดคอ และการหลบหนี ซึ่งเป็นการต่อสู้ แบบปราศจากอาวุธ
นอกจากนี้ ยังสามารถใช้เทคนิค การโจมตีรูปแบบผสมผสาน ไม่ว่าจะเป็น การใช้อาวุธ เช่น ดาบ, พัดด้ามจิ๋ว, ไม้พลองยาว-สั้น, มีด, กระบี่ ตลอดจนท่วงท่าร่ายรำ และเทคนิคการปล้ำดั้งเดิม
การถือกำเนิด โววีนัม ในประเทศเวียดนาม
ปรมาจารย์ Nguyễn Lộc หนึ่งในผู้ร่วมก่อตั้ง Vovinam Việt Võ Đạo โรงเรียนแห่งแรกของกีฬาชนิดนี้ เมื่อปี ค.ศ. 1938 เพื่อให้ผู้เชี่ยวชาญ ได้รับเทคนิคป้องกันตัว จากการศึกษาระยะสั้นๆ โดยเชื่อว่ามันจะช่วยให้ เวียดนามเป็นอิสระ จากการปกครองของฝรั่งเศสมาตั้งแต่ปี 1859
ซึ่งปรมาจารย์เหงียน ได้ผสมผสานกังฟูสไตล์จีน เข้ากับการต่อสู้ด้วยมือแบบเวียดนาม รวมถึงการต่อสู้แบบญี่ปุ่น และเกาหลีใต้ กระทั่งในปี 1940 มีการจัดแสดง Vo-vi-nam อย่างเป็นทางการ ณ กรุงฮานอย และเหงียนได้แสดงฝีมือที่ Ecole Normale ส่งผลให้กีฬาชนิดนี้โด่งดัง
จากนั้นในปี 1960 เหงียนได้เสียชีวิต แต่มีปรมาจารย์ Le Sang พยายามผลักดัน การแข่งขันสู่ระดับโลก ทำให้ในปี 1976 มีการก่อตั้งโรงเรียนสอนนอกประเทศแห่งแรก ในเมืองฮิวสตัน รัฐเท็กซัส ต่อมาภายในปี 2000 ก็มีการเปิดโรงเรียน ในอีกหลายประเทศ [1]
หลักการ 10 ข้อของ โววีนัม ที่ทำให้มีเอกลักษณ์
- ให้คำมั่นว่า จะฝึกอย่างเชี่ยวชาญ เพื่อรับใช้ผู้คนและมนุษยชาติ
- สัญญาว่าจะซื่อสัตย์ ต่อคำสอนของกีฬา และพัฒนาผู้เล่นรุ่นใหม่
- มีน้ำใจเป็นหนึ่งเดียวกัน เคารพผู้อาวุโส และมีเมตตาต่อเพื่อน
- เคารพวินัย รักษามาตรฐาน ให้เกียรติยศของลูกศิษย์
- เคารพต่อศิลปะการต่อสู้อื่นๆ ใช้ป้องกันตัว และปกป้องความยุติธรรม
- จงมีความหมั่นเพียร เสริมสร้างความคิด พฤติกรรม และจิตใจ
- ใช้ชีวิตเรียบง่าย มีความภักดี มีหลักการและจริยธรรม
- สร้างความมุ่งมั่น แข็งแกร่ง เอาชนะพลังแห่งความรุนแรง
- ตัดสินด้วยความฉลาด ต่อสู้ด้วยความพยายาม ตื่นตัวตลอดเวลา
- มั่นใจในตนเอง ควบคุมตนเองได้ ถ่อมตัว มีน้ำใจ
ที่มา: 10 Principles of Vo-vi-nam Việt Võ Đạo [2]
การแข่งขัน โววีนัม ได้รับความนิยมแค่ไหน
ข้อมูลสถิติเมื่อปี 2021 มีการจัดอันดับ ให้ศิลปะการต่อสู้ Viet Vo Dao มีความนิยมอันดับ 4 ในเวียดนาม โดยคิดเป็นอัตรารวม 24% รองจากมวย 25% และเทควันโดกับคาราเต้เท่ากันที่ 33% แถมมวยไทยจากบ้านเรา ยังติดท็อป 5 ด้วยอัตรา 21% อีกด้วย
เครื่องแต่งกาย โววีนัม และความหมายของสีเชือก
ตั้งแต่ปี 1938-1964 ไม่มีเครื่องแต่งกายทางการ กระทั่งในปี 1964 โรงเรียนแห่งแรก ได้สร้างลำดับชั้น และเครื่องแบบหลักสูตรโดยสีดำถูกใช้เป็นสีทางการ ระหว่างปี 1973-1990 ก่อนจะเปลี่ยนเป็นสีน้ำเงินในปี 1990 โดยแบ่งสีเชือกเป็น 5 ระดับ ดังนี้
- สีฟ้า : เชือก 1 เส้น ผู้เล่นระดับเริ่มต้น
- สีน้ำเงิน : ผู้ประกอบวิชาชีพ มีแถบสีเหลือง 1-3 ขีด
- สีเหลือง : อาจารย์ผู้สอน หรือสายสีดำ มีแถบสีแดงตั้งแต่ 1-3 ขีด
- สีแดง : ผู้เชี่ยวชาญ หากได้สายดำระดับ 5-10 จะเปลี่ยนเป็นสายแดง และมีแถบสีขาว 1-6 ขีด
- สีขาว : ระดับปรมาจารย์ ผู้มีความชำนาญสูงสุด สายประกอบด้วยทุกสี น้ำเงิน เหลือง ดำ และแดง
นอกจากนี้ ทุกครั้งที่เปลี่ยนสีเชือก สีของป้ายชื่อก็จะเปลี่ยนด้วย นักเรียนสายน้ำเงิน เริ่มต้นด้วยตัวอักษรสีเหลือง แล้วเปลี่ยนเป็นชื่อสีแดงบนป้ายสีเหลือง ส่วนป้ายแดงมาพร้อมกับข้อความสีขาว สูงสุดคือปรมาจารย์ ป้ายชื่อสีขาว ตัวอักษรสีแดง และมีเส้นสีต่างๆ บนขอบป้าย
ที่มา: Belt system, the uniforms and the colors [3]
สหพันธ์ โววีนัม พร้อมการแข่งขันระดับโลก
ปัจจุบันมีสหพันธ์วีโวนัมโลก ที่มีสำนักงานใหญ่ อยู่ในประเทศฝรั่งเศส ซึ่งก่อตั้งขึ้นเมื่อปี 2008 ร่วมกัน 5 ประเทศ คือ เบลเยียม, ฝรั่งเศส, เยอรมนี, สวิส และออสเตรเลีย โดยเป็นศูนย์กลาง สมาชิกจากทั้งเอเชีย ยุโรป และแอฟริกา ซึ่งสหพันธ์มีเว็บไซต์ทางการ สำหรับอัปเดตข่าวสารต่างๆ อ่านต่อเพิ่มเติมได้ที่ Vovinam World Federation
และมีการจัดแข่งขันสูงสุด คือรายการชิงแชมป์โลก หรือ Vovinam World Championships ซึ่งมีประเทศเข้าร่วมถึง 31 ชาติ และแข่งเป็นรุ่นน้ำหนักต่างๆ เหมือนกับมวยไทย คือเทควันโด เช่น ชาย 51-54 กก., 54-57 กก., หญิง 51-54 กก., 51-54 กก. เป็นต้น
นอกจากนี้ ศิลปะการต่อสู้เวียดนาม ยังเคยถูกบรรจุไว้ ในมหกรรมซีเกมส์ 2019 และ 2023 ซึ่งกีฬาครั้งที่ 32 ประเทศกัมพูชา วี-โว-นัม ทีมชาติไทย คว้ามาได้ถึง 5 ทอง 3 เงิน และ 8 ทองแดง จากรุ่นชาย 55k., ดูโอ้ฟอร์ม knife ชาย, รุ่นหญิง 55k., รุ่นชาย 70k. เป็นต้น [4]
สรุป โววีนัม
โววีนัม เป็นศาสตร์การกีฬา ในรูปแบบป้องกันตัว ที่ผสมผสาน 4 อย่างเข้าด้วยกัน คือ กังฟูสไตล์จีน เทควันโดเกาหลี คาราเต้ญี่ปุ่น และการต่อสู้แบบเวียดนาม จนกลายมาเป็น โว-วี-นัม ที่เล่นกันแพร่หลาย ซึ่งมีความสำคัญ ทั้งในด้านประวัติศาสตร์การเมือง รวมถึงการผลักดัน ให้ทั่วโลกรู้จัก กีฬาจากเวียดนาม
อ้างอิง
[1] Sportsmatik. (July 7, 2022). History of Vovinam. Retrieved from sportsmatik
[2] Combatpit.com. (February 26, 2023). 10 Principles of Vo-vi-nam Việt Võ Đạo. Retrieved from combatpit
[3] Wikipedia. (June 4, 2024). Belt system, the uniforms and the colors. Retrieved from en.wikipedia
[4] Mcot Net Digital. (May 10, 2023). “โววีนัม” ไทยคว้าเหรียญเกินเป้า. Retrieved from mcot
