ว่าด้วยเรื่องของ สฟิงซ์ในตำนาน (Sphinx) สิ่งมีชีวิต 3 สปีชีส์ ว่ากันว่ามีหัวเป็นมนุษย์ ลำตัวเป็นสิงโต และมีปีกนกอินทรี ซึ่งในแต่ละตำนาน ต่างพรรณนารูปร่าง หรือเรื่องราวแตกต่างกัน โดยเฉพาะในกรีกและอียิปต์ ส่วนข้อมูลเพิ่มเติม ตามเราไปศึกษาต่อด้านล่าง
ที่มาของ สฟิงซ์ในตำนาน ชื่อจริงคืออะไร
สฟิงซ์ในตำนาน มาจากภาษากรีกอย่าง Σφίγξ ซึ่งเกี่ยวข้องกับคำว่า σφίγγω หมายถึง “บีบ / รัดให้แน่น” โดยสันนิษฐานว่าตั้งมาจาก พฤติกรรมฆ่าเหยื่อของสิงโต ที่กัดคอ รัดคอ หรือกดเหยื่อไว้จนตาย
ในขณะที่นักประวัติศาสตร์ชื่อ ซูซาน ไวส์ บาว เสนอคำว่าสฟิงซ์ อาจมาจากภาษากรีก ที่มีรากฐานจากภาษาอียิปต์อย่าง shesepankh หมายถึง รูปเหมือนมีชีวิต หรือ หินมีชีวิต ซึ่งก็คือรูปแกะสลัก ไม่ได้หมายถึงสัตว์ร้าย
สฟิงซ์ในตำนาน อียิปต์ เป็นมายังไง
สฟิงซ์แห่งอียิปต์ เป็นต้นกำเนิดของสฟิงซ์ทั่วโลก ซึ่งตามความเชื่อ มีความหมายทางศาสนา กษัตริย์หรือฟาโรห์ และเกี่ยวข้องกับเทพเจ้าดวงอาทิตย์ โดยมีลักษณะเหมือนสิงโต ใช้เป็นสัญลักษณ์ของพลัง บนศีรษะมีมงกุฎสวมอยู่ โดยตำนานที่ถูกเล่ามากสุด คือ
การสร้างสฟิงซ์แห่งกิซา เกิดขึ้นในสมัยฟาโรห์คาเฟร ราชวงศ์ที่ 4 เมื่อประมาณ 2,500 ปีก่อนคริสต์ศักราช โดยเป็นเนินหินปูนลูกเดียว ความยาว 73 เมตร สูง 20 เมตร สร้างขึ้นเพื่อปกป้องอาณาเขตพีระมิด ซึ่งบ้างก็ว่าสร้างขึ้นก่อน บ้างก็ว่าเป็นตัวแทนของเทพเจ้าราโฮรัคตี
เป็นที่รู้จัก
- ใบหน้าผู้ชายสวมหมวกฟาโรห์
- เป็นผู้พิทักษ์สถานที่ศักดิ์สิทธิ์
- สื่อถึงความแข็งแกร่ง และความปลอดภัยที่สูงส่ง
ที่มา: The Egyptian Sphinx [1]
ใครเป็นผู้เอาชนะ สฟิงซ์ในตำนาน กรีก
สฟิงซ์แห่งตำนานเทพเจ้ากรีก บางเรื่องกล่าวว่า ถูกส่งมาจากเทพีเฮร่า เพื่อทำให้ชาวเมืองธีบส์ (Thebes) หวาดกลัว ซึ่งนั่งขวางทางไปยังเมือง และคอยตั้งปริศนาถามนักเดินทาง หากใครตอบไม่ถูก จะถูกสฟิงซ์กิน จนกระทั่งมีบุรุษหนุ่มชื่อว่า “โอดิปัส” มาเยือนซึ่งการเผชิญหน้ากัน สฟิงซ์ถามปริศนา 2 ข้อ
คือ “อะไรที่เดิน 4 ขาตอนเช้า เดิน 2 ขาตอนเที่ยง เดิน 3 ขาตอนเย็น (มนุษย์)” และ “มีน้องสาวสองคน คนหนึ่งให้กำเนิดอีกคน และเธอก็ให้กำเนิดคนแรก สองคนนี้เป็นใคร (กลางวันและกลางคืน) ” เมื่อได้ยินคำตอบ สฟิงซ์กระโดดลงมาจากหิน และเสียชีวิตลง ส่งผลให้โอดิปัส ถูกยกย่องในฐานะวีรบุรุษ [2]
เป็นที่รู้จัก
- รูปร่างเป็นหญิงสาวผมยาว มีปีก
- เป็นตัวแทนความลึกลับ และอันตราย
- รับหน้าที่ทดสอบฮีโร่
สิ่งมีชีวิตที่เกี่ยวกับ สฟิงซ์ในตำนาน คือใคร
ตามตำนานอียิปต์ สฟิงซ์มักเกี่ยวข้องกับมนุษย์ มันมีความสัมพันธ์กับเซคเมท (Sekhmet) เทพดวงอาทิตย์ที่มีรูปลักษณ์คล้ายสิงโต และเชื่อมโยงกับฟาโรห์หลายองค์ อาทิเช่น อามอน (Amon), ฮัตเชปซุต (Hatshepsut), เฮเทเฟเรสที่ 2 (Hetepheres II) หรือคาเฟร (Khafre)
เรื่องราวในตำนานกรีก นอกจากเทพีเฮร่า ยังมีผู้ให้กำเนิดสฟิงซ์ อีกหลายเวอร์ชัน ไม่ว่าจะเป็น ลูกของสุนัข 2 หัวอย่าง ออร์ธรัส, บิดาสัตว์ประหลาดอย่าง ไทฟอน ซึ่งหากคือความจริง มันจะถือว่าเป็นพี่น้องกับเมดูซ่า, ไคเมร่า, ลาดอน, ไฮดราแห่งเลอร์นา, เซอร์เบอรัส, สิงโตนีเมียน และมีแม่เป็นอีคิดนา หรือไคเมร่า
ที่มา: Related Creatures [3]
สฟิงซ์ในตำนาน เป็นสัญลักษณ์ถึงอะไร
- คุ้มครอง : ถูกใช้เป็นสัญลักษณ์การปกป้อง พิทักษ์ มักถูกตั้งไว้เฝ้าหลุมศพ
- ปริศนา / ลึกลับ : จากตำนานกรีก ด้วยหน้าที่คอยถามปริศนาผู้คน และเมื่อได้ยินคำตอบของโอดิปัส ทำให้มันฆ่าตัวตาย ซึ่งไม่มีใครรู้ว่าทำไม
- ปัญญา : เชื่อว่ามันฉลาดมาก ด้วยศีรษะเป็นมนุษย์ จึงมีสติปัญญา
- แข็งแกร่ง : ด้วยร่างกายสิงโต จึงถูกมองว่ามีอำนาจ และทรงพลัง
ที่มา: Symbolism and Meaning of the Sphinx [4]
แกลเลอรี่ สฟิงซ์ในตำนาน ปัจจุบันเป็นยังไง
- รูปแกะสลักสฟิงซ์มีแผงคอ แห่งอเมเนมเฮตที่ 3 ราชวงศ์ที่ 12 เมื่อราว 1,800 ปีก่อนคริสตกาล
- สฟิงซ์จากวิลล่าฮาเดรียน ศตวรรษที่ 1 ในพิพิธภัณฑ์ศิลปะอียิปต์ แห่งรัฐมิวนิก
- ฐานเสาสฟิงซ์คู่ จากเมืองซามาล ศตวรรษที่ 8
- ภาพแกะสลักบนหินบะซอลต์ เมื่อศตวรรษที่ 8
- ภาพสฟิงซ์มีปีก ในพระราชวังดาริอัสมหาราช สมัยจักรวรรดิเปอร์เซีย
- สฟิงซ์แห่งอาโกสต์ เมื่อประมาณ 570-545 ปีก่อน พบในประเทศสเปน
- สฟิงซ์จากอียิปต์ยุคแรก แห่งราชินีเฮเทเฟเรสที่ 2 ราชวงศ์ที่ 4
- สฟิงซ์ของฟาโรห์ฮัตเชฟซุต มีหูและขนแปลก ปี 1503-1482
- มหาสฟิงซ์ผู้ยิ่งใหญ่ แห่งกิซ่า หนึ่งในรูปปั้นที่ใหญ่ที่สุดในโลก
- ศีรษะของสฟิงซ์เพศเมีย เมื่อ 1876-1842 ปีก่อน
ที่มา: Gallery [5]
สรุป สฟิงซ์ในตำนาน
สฟิงซ์ สัตว์จากเทพเจ้า มีต้นกำเนิดจากอียิปต์โบราณ ซึ่งการบรรยายรูปร่างต่างๆ ขึ้นอยู่กับแต่ละสถานที่ แต่ที่เหมือนกันคือ เป็นมนุษย์ครึ่งสิงโตครึ่งนกอินทรี ถูกใช้เป็นทั้งตัวแทนผู้สูงส่ง และสัญลักษณ์ของปริศนาที่ลึกลับ
อ้างอิง
[1] Mystery in History. (June 5, 2024). The Egyptian Sphinx. Retrieved from mysteryinhistory
[2] Sirioti Jewelry. (September 7, 2024). The Myth of the Sphinx: The Riddling Guardian of Ancient Greece. Retrieved from sirioti
[3] Mythology.net. (March 20, 2017). Related Creatures. Retrieved from mythology
[4] Symbolsage. (January 11, 2024). Symbolism and Meaning of the Sphinx. Retrieved from symbolsage
[5] Wikipedia. (November 19, 2024). Gallery. Retrieved from en.wikipedia
