ความจริงของตำนาน นกเฟิงหวง (Fenghuang) หรือเรียกกันว่า นกฟีนิกซ์เมืองจีน ซึ่งถือว่าเป็นราชาแห่งวิหคทั้งหมด ตัวแทนของทิศใต้ และความสงบสุข ที่มักจับคู่กับมังกรหลง ส่วนข้อมูลอื่นๆ ตามเราไปศึกษาด้านล่าง
ทำความรู้จัก นกเฟิงหวง จากชื่อและความหมาย
นกเฟิงหวง (凤凰) เป็นคำที่สร้างขึ้นโดย มาร์ก ฮิเดโอะ มิยาเกะ ซึ่งเดิมที่ประกอบด้วย 2 ความหมาย คือ เฟง (ผู้ชาย) และเหิง (ผู้หญิง) จากนั้นต่อมา ตั้งแต่ราชวงศ์ฉิน นกตัวนี้ถูกกำหนดให้เป็นตัวเมียเพศเดียว เนื่องจากมีมังกรหลง (青龍) เป็นตัวแทนของผู้ชายแล้ว
ต้นกำเนิด นกเฟิงหวง อายุกว่า 8,000 ปีก่อน
การออกแบบนกฟีนิกซ์จีน ที่มีข้อมูลเก่าแก่สุด สืบย้อนไปเมื่อราวๆ 7,000 ถึง 8,000 ปีก่อน โดยค้นพบที่หงเจียง มณฑลหูหนาน แต่อีกด้านหนึ่ง มังกร-ฟีนิกซ์ที่พบ มาจากวัฒนธรรมหยางเสา 5,000 ถึง 3,000 ปีก่อนคริสตกาล และมีไทม์ไลน์การค้นพบหลายยุค อาทิเช่น
- ยุครณรัฐ 771-476 ปีก่อนคริสตกาล ขุดพบสิ่งประดิษฐ์ลายมังกรฟีนิกซ์
- ราชวงศ์ฉิน 221-206 ปีก่อนคริสตกาล พบปิ่นปักผม และรองเท้าลวดลายหงส์
- ราชวงศ์ฮั่น 2,200 ปีก่อน เล่านกฟีนิกซ์คู่หนึ่งปรากฏให้เห็น
ตั้งแต่ราชวงศ์หมิง ค.ศ. 1522-1566 ฟีนิกซ์จีนถูกแยกด้วยความแตกต่างของขน โดยลักษณะทั่วไป มันจะรวมกันแล้วเป็นลวดลายวงกลมปิด ซึ่งตัวผู้ถูกระบุว่ามีขนหางหยัก 5 เส้น ส่วนตัวเมียมีเส้นเดียว และสีขนพื้นฐานมี 5 เฉด ได้แก่ ดำ, ขาว, แดง, เขียว และเหลือง
ที่มา: Origin [1]
ลักษณะ นกเฟิงหวง และสีขนจากการตีความ
เฟิงหวงมักถูกบรรยายว่า เป็นนกที่มีสง่า หางยาวพลิ้วไสว และปกคลุมด้วยขนสีสดใส ดังต่อไปนี้
- ขนสีคัลเลอร์ฟูล ส่วนใหญ่มีสีแดง น้ำเงิน เขียว หรือทอง
- จะงอยปากคล้ายกับ ฟีนิกซ์
- ลำตัวคล้ายกับไก่ฟ้า หัวเหมือนไก่ตัวผู้
- ปีกคล้ายนกนางแอ่น หางเหมือนนกยูง
ซึ่งขนแต่ละสี มีความหมาย ดังนี้
- สีแดง : ความสุข / ความยินดี
- สีฟ้า : ความสงบ / การเยียวยา
- สีเขียว : เจริญเติบโต / สมดุล
- สีทอง : มั่งคั่ง / รุ่งเรือง
ที่มา: Physical Description and Attributes [2]
พลัง นกเฟิงหวง ตายแล้วฟื้น / ควบคุมลมได้
พลังในตำนานของเฟิงหวง เล่าว่ามี 2 อย่าง คือ ควบคุมลมและอากาศ เชื่อว่าหากมันกางปีก ลมจะกระโชกแรง ทำให้ฝนตก ส่วนอีกอย่างคือการเกิดใหม่ เมื่อมันใกล้สิ้นอายุขัย จะทำรังจากไม้กลิ่นหอม แล้วจุดไฟเผาตัวเอง จากนั้นนกตัวใหม่จะเกิดขึ้นจากเถ้าถ่าน
การเอ่ยถึง นกเฟิงหวง ในเรื่องราวอื่นของเอเชีย
ญี่ปุ่น
เรียกนกไฟว่า “โฮโอ / Ho-oh” ถือเป็น 1 ใน 4 วิญญาณพิทักษ์เมืองโตเกียว ร่วมกับมังกร เสือ กับเต่า เชื่อว่าโฮโอมอบโชคลาภให้ เป็นตัวแทนการรวมกันของสวรรค์กับโลกมนุษย์ ถูกอธิบายว่ามีหลากสี
เกาหลี
เรียกนกตัวนี้ว่า “บงฮวาง / Bonghwang” สัตว์ตัวแทนคุณธรรม และความสูงส่ง มีขนสีสดใส เกี่ยวข้องกับพลังงานบวก และมักปรากฏตัว เมื่อถึงช่วงเวลาของสันติภาพ หรือมีความสามัคคี
เวียดนาม
เรียกมันว่า “ฝู่ฮวง / Phượng Hoàng” เชื่อมโยงกับความอายุยืน ส่วนใหญ่ถูกพรรณนาด้วยขน 5 สี เป็นตัวแทนของ 5 ธาตุ ได้แก่ ไม้, ไฟ, ดิน, โลหะ และน้ำ ในเวียดนามจะพบเห็นภาพ ในงานสถาปัตยกรรม หรือพิธีกรรมดั้งเดิม
ที่มา: Significance in Other Asian Mythologies [3]
ยุคใหม่ นกเฟิงหวง เป็นสัญลักษณ์อะไร
- สมดุล - สามัคคี : การรวมกันระหว่างชายและหญิง หรือความเป็นหยินหยาง เป็นสัญลักษณ์ความสมดุล และสามัคคีของจักรวาล
- คุณธรรมแห่งขงจื๊อ : ตามตำราคลาสสิกจีนเรื่อง Shanhaijing นกตัวนี้สื่อถึงคุณธรรมของขงจื๊อ ความภักดี ความเหมาะสม และความยุติธรรม
- สันติภาพ - รุ่งเรือง : ในความเชื่อจีน หากพบเห็นมันถือเป็นลางที่ดี เพราะเกี่ยวกับการเริ่มต้นใหม่ ด้วยสันติภาพ ความเจริญ และมีสุข โดยเฉพาะหากมีจักรพรรดิเกิดในวันนั้น จะกลายเป็นผู้ปกครองที่ทรงอำนาจ
ที่มา: Meaning and Symbolism of the Fenghuang [4]
สรุป นกเฟิงหวง / ฟีนิกซ์ตะวันตก
เฟิงหวง หรือฟีนิกซ์ตะวันตก สิ่งมีชีวิตคล้ายนกหลายสายพันธุ์ ที่ปัจจุบันถือเป็นตัวแทนแห่งสตรี ซึ่งตามความเชื่อของจีน มันเป็นผู้ปกครองทิศใต้ สามารถตายและฟื้นเกิดใหม่ แถมบางคนยังเชื่อว่า มันกำเนิดมาจากดวงอาทิตย์ และถูกเอ่ยถึงว่า มันอาจพ่นไฟออกมาได้อีกด้วย
อ้างอิง
[1] Wikipedia. (October 23, 2024). Origin. Retrieved from en.wikipedia
[2] Chinese Mythology. (October 24, 2024). Physical Description and Attributes. Retrieved from chinese.mythologyworldwide
[3] HummingbirdsPlus. (2024). Significance in Other Asian Mythologies. Retrieved from hummingbirdsplus
[4] Symbolsage. (November 27, 2023). Meaning and Symbolism of the Fenghuang. Retrieved from symbolsage
