ดอกนางแย้ม เป็นไม้พุ่มดอกหอมที่มีเสน่ห์ นิยมปลูกในประเทศไทย มีชื่อเรียกอื่น ๆ เช่น ปิ้งชะมด ปิ้งช้อน ปิ้งสมุทร (ทางเหนือ) และส่วนใหญ่ (ทางตะวันออกเฉียงเหนือ)
ลักษณะดอกนางแย้ม
- ชื่อวิทยาศาสตร์ : Clerodendrum chinense (Osbeck) Mabb. [1]
- ลำต้น : เป็นไม้พุ่มเนื้ออ่อน สูงประมาณ 1 - 1.5 เมตร
- ใบ : เป็นใบเดี่ยว ทรงรี ขอบใบมีหยัก เมื่อขยี้จะมีกลิ่น เหม็นเล็กน้อย
- ดอก : ออกเป็นช่อแน่น ที่ปลายกิ่ง แต่ละช่อมีเส้นผ่านศูนย์กลาง 6 - 10 เซนติเมตร ดอกย่อยมีจำนวนมาก กลีบดอกสีขาวอมชมพู กลีบเลี้ยงสีม่วงแดง บานไม่พร้อมกัน ส่วนบนของช่อจะบานก่อน มีกลิ่นหอมตลอดวัน
- ผล : เป็นผลเนื้ออ่อน เมื่อแก่จัด จะแตกออกเป็น 4 กลีบ มีเมล็ดหลายเมล็ด
ดอกนางแย้ม ถิ่นกำเนิด
นักวิชาการส่วนใหญ่เชื่อว่า ดอกนางแย้มมีถิ่นกำเนิดดั้งเดิม อยู่ในแถบเอเชีย ตะวันออกเฉียงใต้ โดยเฉพาะในประเทศอินโดนีเซีย บริเวณเกาะชวา และเกาะสุมาตรา บางแหล่งข้อมูลระบุว่า นางแย้มและนางแย้มป่า มีถิ่นกำเนิด ในบริเวณประเทศอินเดีย ถึงประเทศอินโดนีเซีย [2]
นางแย้มที่พบ ในประเทศไทย
- นางแย้มป่า : สำหรับดอกนางแย้ม ที่มีถิ่นกำเนิด ในประเทศไทยนั้น คือ "นางแย้มป่า" (Clerodendrum infortunatum L.) ซึ่งพบได้ทั่วไป ตามป่าละเมาะ ในทุกภาคของประเทศไทย
- การแพร่กระจาย : นางแย้มสายพันธุ์อื่นๆ เช่น นางแย้มจีน นางแย้มฮาวาย และนางแย้มปีนัง อาจมีการนำเข้า มาจากต่างประเทศในภายหลัง
ดอกนางแย้ม สื่อถึงความหมายใด
ดอกนางแย้มมักถูกใช้ เป็นสัญลักษณ์ของความรัก ความเสน่หา และความชื่นชมที่มีต่อผู้อื่น ยังสื่อถึงมิตรภาพที่จริงใจ ความผูกพัน และความสัมพันธ์ที่ดี ระหว่างบุคคล จึงมักถูกมองว่า เป็นสัญลักษณ์ของความสงบสุข และความสบายใจ เช่นเดียวกับ ดอกแวนด้า
ความหมาย ในวัฒนธรรมต่างๆ
- วัฒนธรรมจีน : ในประเทศจีน ดอกนางแย้ม (โดยเฉพาะนางแย้มจีน) เป็นตัวแทนของความสัมพันธ์ ที่แน่นแฟ้น พลังบวก ความสงบสุข และความรักที่แท้จริง
- วัฒนธรรมไทย : ในประเทศไทย ดอกนางแย้มมีความผูกพัน กับความเชื่อทางศาสนา และพิธีกรรมต่างๆ ในสมัยโบราณ นิยมนำดอกนางแย้มไปบูชาพระ และยังมีความเชื่อเกี่ยวกับนางแย้มป่า ที่เกี่ยวข้องกับสิ่งลี้ลับ (ซึ่งแตกต่างจากความเชื่อ ในอินเดียที่ใช้นางแย้มป่า ขับไล่ปีศาจ)
ประโยชน์ดอกนางแย้ม
- ปลูกเพื่อความสวยงาม ในสวนหรือรอบบ้าน ด้วยลักษณะของช่อดอก ที่บานพร้อมกัน และสีสันที่อ่อนโยน ทำให้บ้านดูมีชีวิตชีวา และเสริมบรรยากาศให้สดชื่น โดยเฉพาะในช่วงเย็น ที่กลิ่นหอมอ่อนๆ ของดอก ช่วยสร้างความผ่อนคลาย
- กลิ่นหอมของดอกนางแย้ม มักมีคุณสมบัติ ช่วยผ่อนคลาย ความตึงเครียด นิยมปลูกใกล้ระเบียง หรือหน้าต่างบ้าน เพื่อให้กลิ่นกระจายทั่วบริเวณ เป็นเหมือนการบำบัดด้วยกลิ่น (Aromatherapy) จากธรรมชาติ
- ตามความเชื่อของคนไทย การปลูกดอกนางแย้มในบ้าน จะช่วยส่งเสริมความรัก ความปรองดอง และความสามัคคีของคนในครอบครัว นอกจากนี้ยังเชื่อว่า ช่วยเสริมเสน่ห์ ให้กับผู้ที่อยู่ในบ้าน
สรรพคุณยาวิเศษในดอก
รสเฝื่อนของดอกนางแย้ม มีสรรพคุณหลากหลาย ได้แก่
- แก้ปวดข้อ แก้เหน็บชา : ช่วยบรรเทาอาการ ปวดเมื่อยตามข้อ และอาการชา ตามปลายมือปลายเท้า [3]
- แก้ริดสีดวงทวาร : ช่วยบรรเทาอาการอักเสบ บวมของริดสีดวง
- ขับระดูขาว : ช่วยรักษาอาการ ตกขาวผิดปกติ
- ขับปัสสาวะ : ช่วยกระตุ้นการขับปัสสาวะ แก้ปัสสาวะขุ่นเหลืองแดง
- แก้หลอดลมอักเสบ : ช่วยบรรเทาอาการไอ และเจ็บคอ จากหลอดลมอักเสบ
- แก้ฝีภายในและแก้ไตพิการ : ในบางตำรับยา ใช้รากนางแย้มต้มกิน เพื่อรักษาฝีภายในบำรุงไต
- ฝนกับน้ำปูนใส : ใช้ทารักษาเริม งูสวัด
สรุป สรุปดอกนางแย้ม
สรุป ดอกนางแย้ม มีความหมายที่หลากหลายและเป็นสิริมงคล โดยทั่วไปมักสื่อถึงความรัก มิตรภาพ ความสุข และความสงบสุข นอกจากนี้ยังมีความหมาย ทางวัฒนธรรม และความเชื่อที่แตกต่างกันไป ในแต่ละท้องถิ่น
อ้างอิง
[1] dnp. นางแย้ม. Retrieved from dnp
[2] disthai. (2017-2025) นางแย้มประโยชน์ดีๆ. Retrieved from disthai
[3] rspg. กลุ่มยารักษาโรคผิวหนัง ผื่นคัน. Retrieved from rspg
