เล่าถึงตำนาน ซิปัคตลี (Cipactli) สัตว์เทพแห่งตำนานชาวแอซเท็ก เป็นจระเข้ + ปลา + คางคก ที่เชื่อว่า 4 เทพเจ้า เป็นผู้ให้กำเนิด อาศัยอยู่ในทะเลดึกดำบรรพ์ และมีพลังเรียกลมและฝน ส่วนข้อมูลเพิ่มเติม ตามเราไปศึกษาต่อด้านล่าง
ชื่อของ ซิปัคตลี หมายถึงอะไร
ซิปัคตลี หมายถึงจระเข้ หรือเคแมน ส่วนในภาษามายา ตามปฏิทินโซลอิน คำดังกล่าวแปลว่า ปีศาจแผ่นดินไหว ในเรื่องเล่าศักดิ์สิทธิ์ของชาวคีเช่ ในขณะที่ในภาษามิแกน เขียนว่า Sipakna (ซิปัคนา) ถูกมองว่าเป็นปีศาจ ในตำนานของชาวมายัน และเวอร์ชันอื่นๆ มันถูกเรียกว่า Tlaltecuhtli เป็นเทพสัตว์ประหลาดแห่งโลก
ตำนานแอซเท็กแห่ง ซิปัคตลี เป็นยังไง
จระเข้ตัวนี้ เป็นส่วนของจุดเริ่มต้น จักรวาลแอซเท็ก โดยตำนานเล่าว่า เทพเจ้า 4 องค์ ได้แก่ ฮูอิตซิโลโพชตลี (Huitzilopochtli), เตซคาตลิโปกา (Tezcatlipoca), ซิเป โทเทค (Xipe Totec) และเกวตซัลโคอาทล์ (Quetzalcoatl) เป็นผู้ให้กำเนิดสัตว์ตัวนี้
ซึ่งจระเข้เทพเจ้า แสดงถึงพลังความร่วมมือ แต่พวกเขาไม่รู้เลยว่า ความหิวโหยของมัน จะเป็นภัยอันตรายต่อโลก มันอยากจะกินทุกอย่าง ทำให้เหล่าทวยเทพตกใจ ก่อนจะตัดสินใจสังหารมัน โดยเรื่องราวดังกล่าว ทำให้เห็นหลายด้าน ในวัฒนธรรมแอซเท็ก เช่น
- การต่อสู้ระหว่างธรรมชาติ & เทพเจ้า
- ชีวิต ความตาย และการดำรงอยู่แบบวนซ้ำ
- ความแตกต่างในมุมมองต่อโลก
- สร้างสรรค์ ทำลายล้าง และพลังศักดิ์สิทธิ์
ที่มา: Overview of Cipactli-Aztec, Mythological Significance [1]
ประวัติศาสตร์เพิ่มเติม ซิปัคตลี เหตุใดจึงถูกฆ่า
เพื่อไม่ให้เกิดภัยคุกคาม จากสัตว์ที่สร้างขึ้น เทพทั้งสีจึงสังหารมัน เทพเตซคาตลิโปกาล่อสัตว์เข้ามา ก่อนจะถูกมันกัดขาไปข้างหนึ่ง กระทั่งเหล่าเทพเอาชนะมันได้ พวกเขาดึงร่างจระเข้ไปใน 4 ทิศ เพื่อใช้ร่างมันเป็นผืนดิน
หลังจากนั้นเตซคาตลิโปกา และเกวตซัลโคอาทล์ พากันสร้างโลกขึ้น จากซากที่เหลืออยู่ โดยสวรรค์ 13 ชั้น ถูกสร้างขึ้นตำแหน่งหัว โลกใต้พิภพอยู่ตำแหน่งหาง และกลางลำตัวเป็นโลก ส่วนขาทั้งสีข้าง เกิดเป็นเทพเจ้าแห่งฝน 4 องค์ ได้แก่
- ทลาโลก (Tlaloc)
- ชัลชิอุทลิกูเอ (Chalchiuhtlicue)
- ฮุยซ์โตซิฮัวตล์ (Huixtocihuatl)
- ชิโกเมโคอาทล์ (Chicomecoātl)
อย่างไรก็ตาม จระเข้ยังมีชีวิตอยู่ พร้อมคำสัญญาของเทพเจ้า ที่บอกว่าจะสังเวยมันด้วยเลือด หากการ เซ่นสรวงถูกขัดขวาง สัตว์ประหลาดจะแสดงความไม่พอใจ ด้วยการทำให้เกิดแผ่นดินไหว และภูเขาไฟระเบิด
ที่มา: Historical influence [2]
ลักษณะของ ซิปัคตลี มีหน้าตาเป็นแบบไหน
ถูกอธิบายว่า เป็นสัตว์ทะเลดึกดำบรรพ์ ร่างกายผสมกันหลายสปีชีส์ ไม่ว่าจะเป็น จระเข้, ปลา, คางคก หรือกบ มีร่างกายขนาดใหญ่ ฟันแหลมคม และหางทรงพลัง ข้อต่อแต่ละข้อบนลำตัว มีปากเล็กๆ ไม่แน่ชัดว่าเป็นเพศอะไร ลักษณะบ้างมุมมองดูเหมือนกับ บันยิป (Bunyip) จากตำนานของชาวอะบอริจิน
เรื่องราวของ ซิปัคตลี มีอะไรบ้าง
- ต้นกำเนิด : เม็กซิโก อเมริกากลาง และแคริบเบียน
- ตำนาน : ชาวแอซเท็ก
- ประเภท : สัตว์ประหลาด, สัตว์ร้าย, สัตว์เทพเจ้า
- ลักษณะที่ปรากฏ : สิ่งมีชีวิตสะเทินน้ำสะเทินบก เหมือนจระเข้ ปลา กบ และคล้ายมังกร
- บทบาท : ตัวแทนของโลก ผู้บริโภคทุกสิ่งทุกอย่าง เป็นรากฐานของดวงอาทิตย์ดวงที่ 5
- ความสัมพันธ์กับมนุษย์ : ถูกเล่าขานในจักรวาล เกี่ยวข้องกับเทพเจ้า มากกว่าผู้คน แต่มีอิทธิพลต่อโลกมนุษย์
ที่มา: Cipactli [3]
ความสำคัญของ ซิปัคตลี ในวัฒนธรรมยุคใหม่
นอกจากเป็นชื่อ ของสัตว์ประหลาด คำว่า Cipactli ยังใช้เรียกวันแรก ของการนับตามพยากรณ์ชาวแอซเท็ก หรือ 13x20 วัน ในขณะที่สัญลักษณ์อย่าง Cipactonal ถูกยกให้เป็นผู้ทำนายคนแรก นอกจากนี้ ตามประเพณีชาวแอซเท็ก ชื่อของ Teocipactli หมายถึง จระเข้ศักดิ์สิทธิ์
อีกทั้งในงานเขียน ของชาวมิกซ์เท็ก ยังใช้จระเข้เกี่ยวกับ การถือกำเนิดของสายเลือดราชวงศ์ โดยนักประวัติศาสตร์ชื่อ คาร์ล เทาเบอ (Karl A. Taube) เสนอข้อสังเกตที่ว่า ชาวโอลเมกยุคก่อนฮิสแปนิก ยกให้จระเข้เป็นสัตว์ตัวแทน ของลมและฝนเช่นกัน
ซึ่งข้อเสนอดังกล่าว ไปสอดคล้องกับประติมากรรมนูนต่ำ ในรัฐโมเรลอส ที่แสดงให้เห็นถึง จระเข้หงายหน้าขึ้น และพ่นลมหายใจออกมาเป็นเมฆฝน เช่นเดียวกับประติมากรรมหินสีเขียว ที่แกะสลักจระเข้ในท่าทางเดียวกัน
ที่มา: Cipactli [4]
สรุป ซิปัคตลี
จระเข้เทพเจ้า สัตว์ประหลาดในทะเลดึก ตามความเชื่อของชาวแอซเท็ก ซึ่งสร้างอันตรายต่อผู้คน โดยเชื่อกันว่า มันสามารถหายใจ หรือพ่นลมฝนออกจากปากได้ ก่อนที่จะโดยทำลาย จากเทพที่สร้างขึ้นมาเอง อีกทั้งยังปรากฏในตำนานชาวมายัน และมีอิทธิพลต่อ ภูมิภาคแคริบเบียนเป็นอย่างมาก
อ้างอิง
[1] Knights Templar. (2024). Overview of Cipactli-Aztec, Mythological Significance. Retrieved from knightstemplar
[2] Mythlok. (2021-2024). Historical influence. Retrieved from mythlok
[3] Gods and Monsters. (2024). Cipactli. Retrieved from godsandmonsters
[4] Wikipedia. (November 21, 2024). Cipactli. Retrieved from en.wikipedia
